สัญญาจ้างงานพนักงานประจำ: คู่มือฉบับสมบูรณ์

สัญญาจ้างงานคืออะไร?

สัญญาจ้างงาน (Employment Contract) คือข้อตกลงเป็นลายลักษณ์อักษรระหว่างนายจ้างและลูกจ้าง ที่กำหนดเงื่อนไขการทำงาน สิทธิ หน้าที่ และความรับผิดชอบของทั้งสองฝ่ายอย่างชัดเจน

ตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 สัญญาจ้างงานเป็นหลักฐานสำคัญในการพิสูจน์สิทธิและหน้าที่ของลูกจ้าง รวมทั้งเป็นหลักฐานในการเรียกร้องสิทธิประโยชน์ต่างๆ

ความสำคัญของสัญญาจ้างงาน

สำหรับนายจ้าง

• ชัดเจนในเรื่องหน้าที่และความรับผิดชอบของพนักงาน
• ป้องกันข้อพิพาทในภายหลัง
• กำหนดเงื่อนไขการเลิกจ้างได้ชัดเจน

สำหรับลูกจ้าง

• รับรองสิทธิประโยชน์ตามกฎหมายแรงงาน
• มีหลักฐานการทำงานที่ชัดเจน
• สามารถอ้างอิงในการเรียกร้องสิทธิได้

องค์ประกอบสำคัญในสัญญาจ้างงาน

1. ข้อมูลคู่สัญญา

• นายจ้าง: ชื่อบริษัท ที่อยู่ เลขทะเบียนนิติบุคคล
• ลูกจ้าง: ชื่อ-นามสกุล ที่อยู่ เลขประจำตัวประชาชน

2. ตำแหน่งงานและหน้าที่ความรับผิดชอบ

• ระบุตำแหน่งงานที่ชัดเจน
• รายละเอียดหน้าที่และความรับผิดชอบ
• ขอบเขตการทำงาน

3. ค่าจ้างและสวัสดิการ

• เงินเดือน: ระบุจำนวนเงินและวันจ่าย
• โบนัส/เงินรางวัล: เงื่อนไขการจ่าย (ถ้ามี)
• ค่าล่วงเวลา: อัตราการคำนวณ
• วันหยุดพักผ่อนประจำปี: จำนวนวัน
• ประกันสังคม: นายจ้างและลูกจ้างจ่ายคนละเท่าไร
• สวัสดิการอื่นๆ: ประกันสุขภาพ กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ ฯลฯ

4. เวลาทำงาน

• วันและเวลาทำงาน
• เวลาพักกลางวัน
• การทำงานล่วงเวลา

5. ระยะเวลาทดลองงาน

• ระยะเวลาทดลองงาน (ปกติ 90-120 วัน)
• เงื่อนไขในระหว่างทดลองงาน
• สิทธิในการเลิกจ้างระหว่างทดลองงาน

6. การลาประเภทต่างๆ

• ลาป่วย: จำนวนวันและเงื่อนไข
• ลากิจ: จำนวนวันและเงื่อนไข
• ลาพักผ่อนประจำปี: จำนวนวัน
• ลาคลอดบุตร: ตามกฎหมาย 90 วัน (สำหรับลูกจ้างหญิง)

7. การรักษาความลับ

• ข้อมูลความลับของบริษัท
• ข้อห้ามในการเปิดเผยข้อมูล
• ระยะเวลาที่ต้องรักษาความลับ (แม้หลังออกจากงาน)

8. ทรัพย์สินทางปัญญา

• สิทธิในผลงานที่สร้างขึ้นระหว่างทำงาน
• การใช้ทรัพย์สินทางปัญญาของบริษัท

9. การเลิกจ้าง

• เหตุผลที่สามารถเลิกจ้างได้
• การบอกกล่าวล่วงหน้า
• ค่าชดเชยและค่าเฉลี่ยบอกกล่าว

10. การห้ามแข่งขัน (Non-compete)

• ห้ามทำงานกับคู่แข่งภายในระยะเวลาที่กำหนด
• ขอบเขตและระยะเวลา

สิทธิของลูกจ้างตามกฎหมายแรงงาน

1. การทำงานและการพักผ่อน

• ทำงานไม่เกิน 8 ชั่วโมงต่อวัน หรือ 48 ชั่วโมงต่อสัปดาห์
• พักผ่อนสัปดาห์ละ 1 วัน
• ทำงานล่วงเวลาได้ค่าตอบแทนเพิ่ม

2. วันหยุดตามประเพณี

• วันหยุดประเพณีตามที่รัฐบาลกำหนด
• ได้รับค่าจ้างในวันหยุดด้วย

3. ลาป่วย

• ลาป่วยได้ไม่จำกัดวัน (มีใบรับรองแพทย์)
• ได้ค่าจ้างปีละไม่เกิน 30 วันทำงาน

4. ลาคลอดบุตร

• ลูกจ้างหญิงมีสิทธิลาคลอด 98 วัน
• ได้ค่าจ้าง 45 วัน

5. ประกันสังคม

• นายจ้างต้องนำลูกจ้างเข้าระบบประกันสังคม
• ครอบคลุมกรณีเจ็บป่วย ทุพพลภาพ เสียชีวิต ว่างงาน และชราภาพ

6. ค่าชดเชยเมื่อเลิกจ้าง

กรณีนายจ้างเลิกจ้างโดยไม่มีความผิด ลูกจ้างมีสิทธิได้รับค่าชดเชย:

• ทำงาน 120 วัน แต่ไม่ถึง 1 ปี = 30 วันสุดท้าย
• ทำงาน 1 ปี แต่ไม่ถึง 3 ปี = 90 วันสุดท้าย
• ทำงาน 3 ปี แต่ไม่ถึง 6 ปี = 180 วันสุดท้าย
• ทำงาน 6 ปี แต่ไม่ถึง 10 ปี = 240 วันสุดท้าย
• ทำงาน 10 ปีขึ้นไป = 300 วันสุดท้าย (แต่ไม่เกิน 400 วัน)

ข้อควรระวังในการทำสัญญาจ้างงาน

1. อ่านสัญญาให้ละเอียด

อ่านทุกข้อความให้เข้าใจก่อนลงนาม อย่าลงนามในสัญญาที่มีช่องว่าง

2. ตรวจสอบค่าจ้างและสวัสดิการ

ให้ตรงกับที่ตกลงกันตอนสัมภาษณ์งาน

3. ระวังเงื่อนไขการห้ามแข่งขัน

ตรวจสอบว่าไม่เข้มงวดเกินสมควรและสามารถปฏิบัติได้

4. เก็บสำเนาไว้

ลูกจ้างควรได้รับสำเนาสัญญาไว้เป็นหลักฐาน

5. สอบถามเมื่อสงสัย

หากมีข้อสงสัย ควรถามนายจ้างให้ชัดเจนก่อนลงนาม

การแก้ไขสัญญาจ้างงาน

การแก้ไขสัญญาต้อง:

• ทำเป็นลายลักษณ์อักษร
• ได้รับความยินยอมจากทั้งสองฝ่าย
• ไม่ขัดต่อกฎหมายแรงงาน

การเลิกสัญญาจ้างงาน

กรณีนายจ้างเลิกจ้าง

• ต้องแจ้งล่วงหน้าตามที่กำหนดในสัญญา
• จ่ายค่าชดเชยและค่าเฉลี่ยบอกกล่าว (กรณีไม่มีความผิด)

กรณีลูกจ้างลาออก

• แจ้งนายจ้างล่วงหน้าตามสัญญา (ปกติ 30 วัน)
• ทำงานให้ครบตามกำหนด หรือหาคนมาแทนได้

กรณีเลิกจ้างโดยไม่ชอบ

• ลูกจ้างสามารถร้องเรียนต่อสำนักงานแรงงานได้
• อาจได้รับค่าชดเชยเพิ่มหรือให้กลับเข้าทำงาน

---

คำเตือน: สัญญาจ้างงานเป็นเอกสารทางกฎหมายที่มีผลผูกพัน ควรอ่านและทำความเข้าใจทุกข้อความอย่างละเอียดก่อนลงนาม หากมีข้อสงสัยควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือสอบถามสำนักงานแรงงาน