สัญญารับทำงาน: คู่มือสำหรับฟรีแลนซ์และผู้ว่าจ้าง

สัญญารับทำงานคืออะไร?

สัญญารับทำงาน (Service Agreement) หรือสัญญาจ้างทำของ เป็นสัญญาตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 587-603 ที่ผู้รับจ้างตกลงทำงานให้แล้วเสร็จตามที่ตกลงกัน โดยผู้ว่าจ้างตกลงจ่ายค่าตอบแทนเมื่องานสำเร็จ

ความแตกต่างจากสัญญาจ้างแรงงาน:

• สัญญาจ้างแรงงาน: จ้างเพื่อใช้แรงงาน จ่ายตามเวลา มีการบังคับบัญชา
• สัญญารับทำงาน: จ้างเพื่อผลงาน จ่ายเมื่องานเสร็จ เป็นอิสระ

องค์ประกอบสำคัญของสัญญา

1. คู่สัญญา

• ผู้ว่าจ้าง: ผู้ว่าจ้างให้ทำงาน
• ผู้รับจ้าง: ฟรีแลนซ์ ผู้รับเหมา หรือผู้ให้บริการ

2. ขอบเขตงาน (Scope of Work)

ต้องระบุให้ชัดเจน:

• รายละเอียดงานที่ต้องทำ
• คุณสมบัติของผลงาน
• จำนวนงานหรือจำนวนชิ้นงาน
• มาตรฐานหรือเกณฑ์การตรวจรับ
• สิ่งที่ไม่รวมในขอบเขตงาน

3. ระยะเวลา

• วันเริ่มต้นโครงการ
• กำหนดส่งมอบงาน (Deadline)
• ไทม์ไลน์แต่ละขั้นตอน (Milestones)
• ระยะเวลาแก้ไข/ปรับปรุง

4. ค่าตอบแทน

• ราคารวม: จ่ายเมื่องานเสร็จครบ
• แบ่งตามงวด: จ่ายตามความคืบหน้า (Milestone Payment)
• ตามชิ้นงาน: จ่ายตามจำนวนที่ส่งมอบ
• ต่อชั่วโมง/วัน: จ่ายตามเวลาที่ใช้

5. วิธีการจ่ายเงิน

• เงินมัดจำ (ถ้ามี)
• กำหนดชำระแต่ละงวด
• วิธีชำระ (โอนเงิน/เช็ค)
• หักภาษี ณ ที่จ่าย (ถ้ามี)

สิทธิและหน้าที่

หน้าที่ผู้รับจ้าง

1. ทำงานตามขอบเขตที่ตกลงกัน
2. ส่งมอบงานตรงเวลา
3. รับผิดชอบคุณภาพงาน
4. แก้ไขงานที่มีข้อบกพร่อง (ถ้ามี)
5. รักษาความลับของผู้ว่าจ้าง
6. ใช้วัสดุอุปกรณ์ของตนเอง (ถ้าไม่ได้ตกลงเป็นอย่างอื่น)

หน้าที่ผู้ว่าจ้าง

1. ให้ข้อมูลและความร่วมมือที่จำเป็น
2. ตรวจรับงานภายในระยะเวลาที่กำหนด
3. ชำระค่าตอบแทนตรงเวลา
4. แจ้งข้อบกพร่องทันที
5. ไม่แทรกแซงวิธีการทำงาน (เว้นแต่ตกลงกัน)

สิทธิ์ผู้รับจ้าง

1. ได้รับค่าตอบแทนเมื่อส่งมอบงานตามสัญญา
2. ปฏิเสธการแก้ไขนอกเหนือขอบเขตงาน
3. มีลิขสิทธิ์ในงาน (ถ้าไม่ได้โอนให้)
4. ยกเลิกสัญญาหากผู้ว่าจ้างผิดสัญญา

สิทธิ์ผู้ว่าจ้าง

1. ได้รับงานตามคุณภาพที่ตกลง
2. ขอแก้ไขงานที่บกพร่อง
3. ลดค่าตอบแทนหากงานไม่ครบ
4. ยกเลิกสัญญาหากผู้รับจ้างผิดสัญญา

ทรัพย์สินทางปัญญา

ผลงานที่สร้างขึ้น

ตามกฎหมาย (ถ้าไม่ได้ระบุในสัญญา):

• ผู้สร้างมีลิขสิทธิ์
• ผู้ว่าจ้างมีสิทธิ์ใช้งาน

ควรระบุในสัญญา:

• ใครเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์
• ขอบเขตการใช้งาน
• สิทธิ์ในการดัดแปลง
• การใช้ผลงานในพอร์ตโฟลิโอ

การโอนลิขสิทธิ์

หากผู้ว่าจ้างต้องการลิขสิทธิ์ ควรระบุ:

• โอนลิขสิทธิ์ทั้งหมดหรือบางส่วน
• เงื่อนไขการโอน
• ค่าตอบแทนสำหรับการโอน

การแก้ไขงาน (Revision)

ควรระบุชัดเจน:

• จำนวนรอบแก้ไข: เช่น 2 รอบ ฟรี
• ขอบเขตการแก้ไข: แก้ไขได้เฉพาะจุดไหน
• ระยะเวลาแก้ไข: ใช้เวลาเท่าไร
• ค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม: กรณีแก้ไขเกิน

การยกเลิกสัญญา

ผู้ว่าจ้างมีสิทธิ์ยกเลิก กรณี:

• ผู้รับจ้างไม่ส่งงานตามกำหนด
• งานมีข้อบกพร่องร้ายแรง
• ผู้รับจ้างละทิ้งงาน

ค่าชดเชย: ตามความเสียหายจริง

ผู้รับจ้างมีสิทธิ์ยกเลิก กรณี:

• ผู้ว่าจ้างไม่ให้ความร่วมมือ
• ผู้ว่าจ้างผิดนัดชำระเงิน
• ผู้ว่าจ้างเปลี่ยนแปลงขอบเขตงานอย่างมาก

ค่าตอบแทน: ได้รับค่าตอบแทนตามส่วนที่ทำแล้ว

การยกเลิกโดยฝ่ายเดียว

หากฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งต้องการยกเลิก:

• แจ้งล่วงหน้า (เช่น 7-30 วัน)
• จ่ายค่าปรับตามที่ตกลง
• ชำระค่าตอบแทนตามส่วนงานที่เสร็จ

ข้อควรระวังสำหรับผู้รับจ้าง

ก่อนรับงาน

1. เข้าใจขอบเขตงาน: ชัดเจนทุกรายละเอียด
2. ประเมินเวลาให้เหมาะสม: อย่ารับ deadline แน่นเกินไป
3. ตั้งราคาที่เหมาะสม: คุ้มค่ากับเวลาและความรู้
4. ตรวจสอบผู้ว่าจ้าง: ประวัติการชำระเงิน

ระหว่างทำงาน

1. สื่อสารความคืบหน้าเป็นระยะ
2. บันทึกการเปลี่ยนแปลงทั้งหมด
3. ส่งงานตามกำหนด
4. เก็บไฟล์ต้นฉบับไว้

หลังส่งงาน

1. ขอ feedback และรีวิว
2. ติดตามการชำระเงิน
3. เก็บสำเนาผลงานสำหรับพอร์ต
4. รักษาสัมพันธ์ที่ดี

ข้อควรระวังสำหรับผู้ว่าจ้าง

ก่อนว่าจ้าง

1. ตรวจผลงานผู้รับจ้าง: พอร์ตโฟลิโอ รีวิว
2. กำหนดขอบเขตชัดเจน: ยิ่งละเอียดยิ่งดี
3. ตกลงราคาล่วงหน้า: หลีกเลี่ยงการต่อรอง
4. ทำสัญญาเป็นหนังสือ: ทุกครั้ง

ระหว่างโครงการ

1. ให้ข้อมูลและความร่วมมือ
2. ให้ feedback ที่ชัดเจน
3. ไม่เปลี่ยนขอบเขตงานบ่อย
4. ตรวจรับงานทันที

หลังได้งาน

1. ชำระเงินตรงเวลา
2. ให้รีวิวที่เป็นธรรม
3. เก็บไฟล์งานอย่างปลอดภัย
4. ขอบคุณและรักษาความสัมพันธ์

ภาษีและค่าใช้จ่าย

สำหรับผู้รับจ้าง

• ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา: ต้องยื่นแบบ ภ.ง.ด. 90/91
• ภาษีหัก ณ ที่จ่าย: ถ้าผู้ว่าจ้างเป็นนิติบุคคล หัก 3%
• VAT: ถ้าจดทะเบียนธุรกิจ

สำหรับผู้ว่าจ้าง

• หักภาษี ณ ที่จ่าย: 3% (สำหรับค่าบริการ)
• ออก หนังสือรับรอง: ภ.ง.ด. 3 หรือ 53 ให้ผู้รับจ้าง

การแก้ไขข้อพิพาท

1. เจรจากัน: แก้ปัญหาโดยตรง
2. ปรับเปลี่ยนสัญญา: ตกลงเงื่อนไขใหม่
3. ไกล่เกลี่ย: ผ่านบุคคลที่สาม
4. อนุญาโตตุลาการ: ถ้าระบุในสัญญา
5. ฟ้องร้อง: ทางเลือกสุดท้าย

อายุความ: 10 ปี นับแต่มีสิทธิฟ้อง

เคล็ดลับสัญญาที่ดี

1. ระบุรายละเอียดครบ: ขอบเขต เวลา ราคา ชัดเจน
2. แนบภาพประกอบ: mockup, reference, spec
3. กำหนดเกณฑ์การตรวจรับ: วัดได้ ชัดเจน
4. มีข้อกำหนดการแก้ไข: จำนวนรอบ ระยะเวลา
5. ระบุเรื่องลิขสิทธิ์: ใครเป็นเจ้าของ ใช้อย่างไร

สรุป

สัญญารับทำงานที่ดีคือ:

• ชัดเจน เฉพาะเจาะจง วัดผลได้
• เป็นธรรมต่อทั้งสองฝ่าย
• ครอบคลุมทุกสถานการณ์
• คุ้มครองสิทธิ์ทั้งผู้ว่าจ้างและผู้รับจ้าง

การทำสัญญาที่ดีจะช่วยให้ทั้งสองฝ่ายทำงานร่วมกันได้อย่างราบรื่น

---

คำเตือน: เนื้อหาในบทความนี้เป็นข้อมูลทั่วไปเพื่อความรู้เบื้องต้นเท่านั้น ไม่ถือเป็นคำแนะนำทางกฎหมาย กรณีมีข้อสงสัยควรปรึกษาทนายความที่มีใบอนุญาต