สัญญาจ้างก่อสร้าง: คู่มือสำหรับผู้ว่าจ้างและผู้รับเหมา

สัญญาจ้างก่อสร้างคืออะไร?

สัญญาจ้างก่อสร้าง (Construction Contract) คือสัญญาที่ผู้ว่าจ้างตกลงจ้างผู้รับเหมาให้ก่อสร้างอาคาร บ้าน หรือโครงสร้างต่างๆ ตามแบบและรายละเอียดที่กำหนด โดยผู้ว่าจ้างตกลงจ่ายค่าตอบแทนตามที่ตกลงกัน

ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 587-603 การจ้างทำของเป็นสัญญาที่ผู้รับจ้างตกลงทำงานให้แล้วเสร็จตามที่ตกลงกัน

ประเภทของการจ้างก่อสร้าง

1. จ้างก่อสร้างแบบเหมารวม (Lump Sum)

• ราคาตายตัว
• ครอบคลุมแรงงานและวัสดุ
• เหมาะกับโครงการขนาดเล็ก-กลาง

2. จ้างก่อสร้างแบบเหมาค่าแรง

• จ้างเฉพาะแรงงาน
• ผู้ว่าจ้างจัดหาวัสดุเอง
• ควบคุมต้นทุนวัสดุได้

3. จ้างก่อสร้างแบบมีวงเงิน (Cost Plus)

• คิดตามต้นทุนจริงบวกกำไร
• เหมาะกับโครงการใหญ่ที่ไม่แน่นอน

องค์ประกอบสำคัญของสัญญา

1. คู่สัญญา

• ผู้ว่าจ้าง: เจ้าของโครงการ
• ผู้รับเหมา: ผู้ทำการก่อสร้าง

2. ขอบเขตงาน

• รายละเอียดงานก่อสร้าง
• แบบแปลน รายการละเอียด (BOQ)
• ขนาดพื้นที่ก่อสร้าง
• วัสดุและมาตรฐานที่ใช้

3. ระยะเวลา

• วันเริ่มงาน
• กำหนดแล้วเสร็จ
• ไทม์ไลน์แต่ละขั้นตอน
• ค่าปรับล่าช้า (ถ้ามี)

4. ค่าตอบแทน

• ราคารวม/เหมารวม
• การแบ่งชำระเป็นงวด
• เงื่อนไขการจ่าย
• เงินหักพัก (Retention)

5. ประกันงาน

• ระยะเวลารับประกัน
• การแก้ไขงานบกพร่อง
• เงื่อนไขการรับประกัน

สิทธิและหน้าที่

หน้าที่ผู้รับเหมา

1. ก่อสร้างตามแบบแปลน
2. ใช้วัสดุตามมาตรฐาน
3. แล้วเสร็จตามกำหนด
4. รับผิดชอบความปลอดภัย
5. แก้ไขงานบกพร่อง
6. รักษาความสะอาด

หน้าที่ผู้ว่าจ้าง

1. ส่งมอบสถานที่
2. จ่ายเงินตามกำหนด
3. ให้ความร่วมมือ
4. ตรวจรับงานทันที

สิทธิ์ผู้รับเหมา

1. ได้รับค่าตอบแทนตรงเวลา
2. ขอเปลี่ยนแปลงแบบ (ถ้าจำเป็น)
3. คิดค่างานเพิ่ม-ลด

สิทธิ์ผู้ว่าจ้าง

1. ตรวจสอบงานได้ตลอด
2. สั่งแก้ไขงานที่ไม่ได้มาตรฐาน
3. หักเงินค่าปรับล่าช้า
4. ยกเลิกสัญญาถ้าผู้รับเหมาผิดสัญญา

การชำระเงิน

รูปแบบการชำระ

แบ่งชำระตามงวด:

• เงินมัดจำ: 10-30%
• งวดที่ 1 (ฐานราก): 20-30%
• งวดที่ 2 (โครงสร้าง): 20-30%
• งวดที่ 3 (มุงหลังคา): 15-20%
• งวดที่ 4 (ผนังและพื้น): 15-20%
• งวดสุดท้าย (แล้วเสร็จ): 5-10%

เงินหักพัก (Retention)

• หัก 5-10% จากทุกงวด
• คืนให้หลังครบประกันงาน
• เป็นหลักประกันการแก้ไข

การเปลี่ยนแปลงงาน

งานเพิ่ม-ลด

• ต้องทำเป็นหนังสือ
• ตกลงราคาก่อนทำ
• ปรับสัญญาตามจริง

การเปลี่ยนแปลงแบบ

• แจ้งล่วงหน้า
• ประเมินผลกระทบ
• คิดค่าใช้จ่ายเพิ่ม (ถ้ามี)

ค่าปรับและการยกเลิก

ค่าปรับล่าช้า

• ตกลงอัตราค่าปรับต่อวัน (เช่น 0.1% ของราคารวม)
• มีเพดานสูงสุด (เช่น ไม่เกิน 10%)
• ไม่คิดกรณีเจ้าของทำให้ล่าช้า

การยกเลิกสัญญา

ผู้ว่าจ้างยกเลิกได้เมื่อ:

• ผู้รับเหมาล่าช้ามาก
• งานไม่ได้มาตรฐาน
• ผู้รับเหมาละทิ้งงาน

ผู้รับเหมายกเลิกได้เมื่อ:

• ผู้ว่าจ้างผิดนัดจ่ายเงิน
• ผู้ว่าจ้างไม่ส่งมอบสถานที่
• ผู้ว่าจ้างขัดขวางการทำงาน

ความปลอดภัย

ความรับผิดชอบ

• ผู้รับเหมารับผิดชอบความปลอดภัย
• ต้องมีอุปกรณ์ป้องกัน
• ประกันอุบัติเหตุคนงาน

กรณีเกิดอุบัติเหตุ

• แจ้งผู้ว่าจ้างทันที
• จัดการเยียวยา
• ดำเนินการตามกฎหมาย

ประกันงาน

ระยะเวลารับประกัน

• โครงสร้าง: 5-10 ปี
• งานทั่วไป: 1-2 ปี
• อุปกรณ์: ตามผู้ผลิต

ขอบเขตการรับประกัน

• รับประกันงานบกพร่องจากฝีมือ
• ไม่รับประกันการใช้งานผิดวิธี
• ไม่รับประกันความเสียหายจากภัยธรรมชาติ

ข้อควรระวังสำหรับผู้ว่าจ้าง

ก่อนทำสัญญา

1. ตรวจสอบผู้รับเหมา

   • ใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ
   • ผลงานที่ผ่านมา
   • รีวิวจากลูกค้า

2. ศึกษาแบบแปลนให้เข้าใจ

   • ขนาดพื้นที่
   • วัสดุที่ใช้
   • รายละเอียดต่างๆ

3. เปรียบเทียบราคา

   • เสนอราคาอย่างน้อย 3 ราย
   • ตรวจสอบรายละเอียด
   • อย่าเลือกราคาถูกสุด

ระหว่างก่อสร้าง

1. ตรวจงานเป็นระยะ
2. เก็บภาพถ่ายประกอบ
3. จดบันทึกการเปลี่ยนแปลง
4. จ่ายเงินตามความคืบหน้าจริง

หลังแล้วเสร็จ

1. ตรวจรับงานละเอียด
2. ทดสอบระบบต่างๆ
3. เก็บเอกสารประกันงาน
4. ชำระเงินงวดสุดท้าย

ข้อควรระวังสำหรับผู้รับเหมา

ก่อนรับงาน

1. สำรวจพื้นที่จริง

   • ตรวจสอบสภาพพื้นที่
   • วัดขนาดที่แท้จริง
   • ประเมินอุปสรรค

2. คำนวณต้นทุนให้ละเอียด

   • วัสดุ แรงงาน ค่าใช้จ่ายอื่น
   • บวกกำไรและสำรอง
   • อย่าเสนอราคาต่ำเกินไป

ระหว่างทำงาน

1. ทำงานตามแบบอย่างเคร่งครัด
2. ใช้วัสดุตามที่ระบุ
3. เก็บหลักฐานการทำงาน
4. แจ้งปัญหาทันที

เมื่อแล้วเสร็จ

1. ทำความสะอาดเรียบร้อย
2. ส่งมอบเอกสารครบถ้วน
3. แนะนำการดูแลรักษา
4. พร้อมรับประกันงาน

เอกสารประกอบสัญญา

สิ่งที่ควรแนบ:

• แบบแปลนและรายการละเอียด
• ใบเสนอราคา
• ใบอนุญาตก่อสร้าง (ถ้ามี)
• สำเนาบัตรประชาชน
• ทะเบียนบ้าน
• โฉนดที่ดิน

---

คำเตือน: การก่อสร้างเป็นโครงการที่ต้องใช้เงินลงทุนสูง ควรทำสัญญาที่ละเอียดชัดเจนและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนลงนาม